ေအးျငိမ္းရာ ကမ္းသုိ႔ကူးခတ္ရာတြင္ လုိအပ္ေသာ အေထာက္အကူျပဳ (၁) (ဗုိလ္ ၅ ပါး)

တရားက်င့္ၾကံရာတြင္ ပါ၀င္ျဖည့္ဆည္းရမည့္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္လွေသာ ေဗာဓိပကၡိယ (၃၇)ပါးဆုိတာရွိသည္။ ေဗာဓိပကၡိယဆုိတာက ေဗာဓိဥာဏ္ရဘုိ႔ရန္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္သည္။ သုိ႔မဟုတ္ အရိယာမဂ္၏ အေထာက္အပ့ံ ဒါမွမဟုတ္ တရားက်င့္ေသာ ေယာဂီ၏ တရားက်င့္ရာ၌ အားျပဳရမည့္ အခ်က္အလက္မ်ားျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ေအးျငိမ္းရာသုိ႔ ကူးခတ္ရာအတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္လွေသာ အေထာက္အကူျပဳ ပစၥည္းမ်ားဟုဆုိလွ်င္လည္း မွားအံ့မထင္ပါ။ ထုိအထဲတြင္ ဗုိလ္ (၅)ပါးဆုိသည့္ အေၾကာင္းကို ဦးစြာေလ့လာမိပါသည္။ ဗုိလ္ ကို ဗလ - အား၊၊ စြမ္းရည္လုိ႔ေခၚတဲ့အတြက္ တရားက်င့္မ်ားအတြက္ လုိအပ္ေသာ စြမ္းအားမ်ားဟု ေခၚဆုိရေပမည္။ ဗုိလ္ ငါးပါးမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါသည္။

၁။ သဒၶါဗုိလ္ - စိတ္၊ ေစတသိက္တုိ႔၏ ၾကည္လင္မႈစြမ္းအား၊ အဓိကအားျဖင့္ မဂၢင္ရွစ္ပါးသည္ အသခၤတဓာတ္ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာရေၾကာင္း နည္းေကာင္းဟု ယုံၾကည့္ျခင္း။

၂။  ၀ီရိယဗုိလ္ - ေကာသဇၨ (ပ်င္းရိမႈ) ကိုတုိက္ဖ်က္ႏဳိင္မႈ စြမ္းအား၊ ေရႈးရႈေအာက္ေမ့မႈ စြမ္းအားၾကီးျခင္း။

၃။ သတိဗုိလ္ - ကုသုိလ္အာရုံ၌ ေရွးရႈသိျမင္ႏုိင္မႈ စြမ္းအား၊ ေရွးရႈေအာက္ေမ့မႈ စြမ္းအားၾကီးျခင္း။

၄။ သမာဓိဗုိလ္ - ၀ိပႆနာ၊ စ်ာန္ စေသာအာရုံတုိ႔ကုိ အာရုံျပဳသိရာ၌ နီ၀ရဏကိေလသာတုိ႔ကို တုိက္ဖ်က္ႏုိင္မႈ စြမ္းအား၊ အရႈဥာဏ္စိတ္၌ အကုသုိလ္အညစ္အေၾကးမ်ား တဖန္ ျပန္ကပ္ေရာက္မႈ မရွိေအာင္ သတိ၊ ပညာစေသာ ကုသုိလ္ေစတသိက္တုိ႔က ခုိင္ျမဲစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ထားျခင္း စြမ္းအား။

၅။ ပညာဗုိလ္ - အမွန္အတုိင္း သိျမင္ႏုိင္မႈ စြမ္းအား (၀ါ) ဒိ႒ိ၀ိပလႅာသတရားတုိ႔ကို ေျခဖ်က္ႏုိင္မႈ စြမ္းအား။ တုိ႔ဘဲျဖစ္ၾကပါသည္။

          သဒါၶစိတ္ရွိဖုိ႔အေရးၾကီးတယ္ ထပ္ျပီးေျပာရမယ္ဆုိရင္ သဒၶါဗုိလ္ဆုိတာ ျပင္ခ်င္ ျဖဳတ္ခ်င္စိတ္ကုိတားတယ္။ သူ႔သေဘာကိုလုိက္တာ မဆုတ္မနစ္ မေရြ႔မေျပာင္း ၾကိဳးစားမယ္ဆုိတဲ့ ယုံၾကည္ခ်က္ ခံယူခ်က္ရွိမႈ (သုိ႔မဟုတ္) အရုိးေၾကေၾက အရည္ခမ္းခမ္း ျဖစ္ေပၚလာေနတဲ့ ရုပ္သေဘာ ႏွင့္ နာမ္သေဘာစလယ္ဆုံးအသိဆုံးေအာင္ လုိက္မယ္ဆုိတာ ေသရင္လည္းေသေတာ့ဆုိတာက သဒါြဗုိလ္ (သဒၵါစိတ္)၊ ၀ိရိယဆုိတာက နာမ္ေလး အျပင္မထြက္ေအာင္သတိထားတာ၊ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တာ နမ္ေလးအျပက္ထြက္မွာစုိးလုိ႔ သတိထားတာ ၀ီရိယစိတ္လုိ႔ေခၚတယ္။ အျပင္ဘက္ထြက္လုိ႔ရွိရင္ ဥပါဒန္ (စြဲလမ္းမူ)ေတြျဖစ္မွာစုိးလုိ႔ ၀ီရိယနဲ႔ေစာင့္ထိန္းထားတာ။ သတိဆုိတာက တင္းတယ္၊ ေတာင့္တယ္၊ ထုံတယ္၊ ၾကင္တယ္ ေအာင့္တယ္ ပူတယ္ ကုိက္တယ္ ဒါကုိမသိဘဲနဲ႔ ေ၀ဒနာကိုသိရမယ္ ေ၀ဒနာကေနျပီးေတာ့ နာမ္ကုိသိရမယ္ ၊ နာမ္၏ လကၡဏာက ဘာလဲ ခံစားျပီးပ်က္တယ္။ သည္ (၃)ဌာနသာ သိထား။ တင္းတယ္ ေတာင့္တယ္မသိေအာင္ သတိနဲ႔ေနတာအျမဲတိမ္းထားေနရမယ္။ ဓာတ္ၾကီးေလးပါး ေဖာက္ပ်က္လာတဲ့အခါ တင္းတာ ေတာင့္တာေပၚလာရင္ ေ၀ဒနာသည္ နာမ္ပါလားလုိ႔ သတိထားတာကို ေ၀ဒနာတစ္ခုေပၚလာရင္ နာမ္ကုိသိတာကို သတိဗုိလ္လုိ႔ေခၚတယ္။ ေ၀ဒနာသည္ နာမ္ကုိသိထားတာ နာမ္စိတ္သည္မေျပာင္းေတာ့ဘူး တစ္ခုတည္ူျဖစ္ေနတာ အဲ့ဒါသမာဓိဘဲ၊ တင္းတယ္ ပူတယ္ ေတာင့္တယ္ ေအာင့္တယ္လုိ႔ မသိေတာ့ဘူး မရွိေတာ့ဘူး တည္ၾကည္မႈ သမာဓိက နာမ္စိတ္ျဖစ္ေနတယ္။ ေ၀ဒနာသည္ နာမ္ကိုသိထားတယ္ မေျပာင္းလဲေတာ့ဘူး တင္းလုိက္၊ ေတာင့္လုိက္ဟာမၾကည့္ဘဲ နာမ္ကုိတစ္ခုဘဲသိတာကုိ သမာဓိ၊ သမာဓိကေနျပီးေတာ့ ပညာတဲ့၊ နာမ္၏ လကၡဏာသေဘာက ဘာလုပ္တက္လ၊ဲ ခံစားျပီးပ်က္တာ၊ အဲ့ဒီခံစားျပီးပ်က္တဲ့သေဘာေလးကုိ ခႏၵာ (ငါးပါး) လြတ္သြားတဲ့စိတ္ေလးကို သိတယ္ ခံစားျပီးပ်က္တယ္ဆုိတာကို သိတာ အက္ဒါ (၀ိဇၹာ)ဘဲ အမွန္သိမႈ ပညာဗုိလ္ လုိ႔ေခၚတယ္၊ ဒါမုိ႔ၾကိဳးစားပါ ေရွ႔စိတ္ကေတာ္ခ်င္ ေနာက္စိတ္က တြန္းတင္ပါ။ အရုိးေၾကေၾက အရည္ခမ္းခမ္းလူမေသ တရားရ၊ သဒၶါ၊ ၀ီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ ဗုိလ္ (၅)ပါးလက္ကုိင္ထားျပီး ရႈ႔သြားပါ။

၀ိတၳတဗလသုတ္- (ဗိုလ္ ၇-ပါး အက်ယ္ေဟာ)

ရဟန္းတုိ႔ ဗုိလ္တုိ႔သည္ ဤခုနစ္မ်ဳိးတုိ႔တည္း။အဘယ္ခုနစ္မ်ဳိးတုိ႔နည္းဟူမူ -

၁။ ယံုၾကည္မႈ {သဒၶါ} ဗုိလ္၊

၂။ အားထုတ္မႈ {၀ီရိယ} ဗုိလ္၊

၃။ ရွက္မႈ {ဟိရီ} ဗုိလ္၊

၄။ ေၾကာက္လန္႔မႈ {ၾသတၱပၸ} ဗုိလ္၊

၅။ ေအာက္ေမ့မႈ {သတိ} ဗုိလ္၊

၆။ တည္ၾကည္မႈ {သမာဓိ} ဗုိလ္၊

၇။ သိမႈ {ပညာ} ဗုိလ္တုိ႔ တည္း။

၁...ရဟန္းတုိ႔ ယံုၾကည္မႈ {သဒၶါ} ဗုိလ္ဟူသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ယံုၾကည္မႈ သဒၶါတရားရွိ၏၊ ျမတ္စြာဘုရား၏ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ႏွင့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ကုိ ယံုၾကည္၏။ပူေဇာ္အထူးကုိ ခံေတာ္မူထုိက္ေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း အရဟံမည္ ေတာ္မူ၏။ ပ ။ ဘုန္းတန္ခုိး ႀကီးေတာ္မူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း ဘဂ၀ါ မည္ေတာ္မူ၏ ဟု (ယံုၾကည္၏)။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ယံုၾကည္မႈ {သဒၶါ} ဗုိလ္ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

၂.ရဟန္းတုိ႔ အားထုတ္မႈ {၀ီရိယ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ အကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ ပယ္ရန္ ကုသိုလ္တရား တုိ႔ကုိ ျပည့္စံုေစရန္ ထက္သန္ေသာ လံု႔လရွိသည္ ျဖစ္၍ ေန၏၊ အားအစြမ္းႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ ျမဲျမံေသာ လံု႔လရွိ၏၊ ကုသုိလ္ တရားတုိ႔၌ တာ၀န္ ကုိ ပစ္ခ်ထားျခင္း မရွိ။ ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ၀ီရိယဗုိလ္ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

၃...ရဟန္းတုိ႔ ရွက္မႈ {ဟိရီ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ အရွက္ရွိ၏၊ ကာယဒုစ႐ုိက္မွ ရွက္တတ္၏၊ ၀စီ ဒုစ႐ုိက္မွ ရွက္တတ္၏၊ မေနာဒုစ႐ုိက္မွ ရွက္တတ္၏၊ ယုတ္ညံ့ ေသာ အကုသုိလ္ တရားတုိ႔သုိ႔ ေရာက္ျခင္းမွ ရွက္တတ္၏။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ဟိရီဗုိလ္ ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။

၄...ရဟန္းတုိ႔ ေၾကာက္လန္႔မႈ {ၾသတၱပၸ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ေၾကာက္လန္႔မႈရွိ၏၊ ကာယ ဒုစ႐ုိက္မွ ေၾကာက္လန္႔၏၊ ၀စီဒု႐ုိက္မွ ေၾကာက္လန္႔၏၊ မေနာဒုစ႐ုိက္မွ ေၾကာက္ လန္႔၏၊ ယုတ္ညံ့ေသာ အကုသုိလ္ တရားတုိ႔သုိ႔ ေရာက္ျခင္းမွ ေၾကာက္လန္႔တတ္၏။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ၾသတၱပၸဗုိလ္ ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။

၅...ရဟန္းတုိ႔ ေအာက္ေမ့မႈ {သတိ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ သတိရွိ၏၊ လြန္ကဲ ရင့္က်က္ေသာ သတိႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ ၾကာျမင့္စြာက ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ကုိ လည္းေကာင္း၊ ၾကာျမင့္စြာက ေျပာဆုိခဲ့သည္ကုိ လည္းေကာင္း ေအာက္ေမ့ႏုိင္၏၊ အဖန္တလဲလဲ ေအာက္ေမ့ႏုိင္၏။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ သတိဗုိလ္ ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။

၆...ရဟန္းတုိ႔ တည္ၾကည္မႈ {သမာဓိ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ကာမဂုဏ္တုိ႔မွ ကင္းဆိတ္၍ သာလွ်င္။ ပ ။စတုတၳစ်ာန္သုိ႔ ေရာက္၍ ေန၏။ ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ သမာဓိဗုိလ္ ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။

၇...ရဟန္းတုိ႔ သိမႈ {ပညာ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ပညာရွိ၏၊ ျဖစ္မႈ ပ်က္မႈကုိ သိတတ္၍ ကိေလသာတုိ႔ကုိ ေဖာက္ခဲြႏုိင္သည့္ ဆင္းရဲကုန္ခန္းရာ နိဗၺာန္သုိ႔ ေကာင္းစြာ ေရာက္ေစႏုိင္ေသာ ျမတ္ေသာပညာႏွင့္ ျပည့္စံု၏။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ပညာဗုိလ္ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။

          ထုိခုနစ္ပါးေသာဗုိလ္တုိ႔ျဖင့္ အားရွိေသာ ပညာရွိရဟန္းသည္ ခ်မ္းသာစြာ အသက္ ေမြးရ၏၊ သင့္ေလ်ာ္ေသာ အေၾကာင္းအားျဖင့္ (သစၥာေလးပါး) တရားကုိ စံုစမ္း ဆင္ျခင္ႏုိင္၏၊ ၀ိပႆနာပညာျဖင့္ (သစၥာေလးပါးတည္းဟူေသာ) အနက္ကုိ သိႏုိင္၏၊ ဆီမီးလွ်ံ၏ ၿငိမ္းေအးျခင္းကဲ့သုိ႔ (အဆံုးစြန္ေသာ)စိတ္၏ (၀တၳဳ အာ႐ံုတုိ႔ မွ) လြတ္ေျမာက္မႈ ျဖစ္ေလ၏။

          တရားဘာ၀နာ ပြားမ်ား အားထုတ္သူမ်ား၏ အဓိက ရည္ရႊယ္ခ်က္မွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ တည္းဟူေသာ စိတ္ေဖာက္ၿပန္မႈမ်ား၊ သုိ႔မဟုတ္ ကိေလသာ တရားမ်ားကို ပယ္သတ္ရန္ၿဖစ္သည္။ တရားဘာ၀နာ ပြားမ်ား အားထုတ္၍ တရားအၿမင္ရၿပီး ယင္းစိတ္ေဖာက္ၿပန္မႈမ်ား သုိ႔မဟဟုတ္ ကိေလသာတရားမ်ား ေလ်ာ့ပါးသြားၾကသည္မ်ားလည္းရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း တရားဘာ၀နာ ပြားမ်ားအားထုတ္ၾကေသာ္လည္း အခ်ိဳ ႔ ပုဂၢဳိလ္မ်ားမွာ ယင္းစိတ္ေဖာက္ၿပန္မႈမ်ား၊ သုိ႔မဟုတ္ ကိေလသာ တရားမ်ား ေလ်ာ့မသြားရုံ သာမက ပုိၿပီး ေခါင္းေထာင္ထလာသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ ထုိပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ သူမ်ား ေယာင္၍ ေယာင္ၾကေသာ္လည္း၊ သူမ်ားတရားထုိင္၍ ထုိင္ၾကေသာ္လည္း တရားအၿမင္မွန္ မရရွိသူမ်ားၿဖစ္သည္။

          ဗုိလ္ (၅)ပါး ညီမွ စိတ္ဓါတ္ ျငိမ္းေအးမႈကိုရမယ္။ ေမတၱာတရားဆိုတာ - မိတ္ဖြဲ႕တာနဲ႕တူတယ္။ (သီတဂူဆရာေတာ္ - ၂၃.၁၂.၁၂)

* ဥပါဒါန -        ျပင္းစြာစြဲလမ္းမႈ။

ဥပါဒန္ (၄)မ်ဳိး -

(၁) ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊

(၂) အယူ၀ါဒတုိ႔ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊

(၃) အက်င့္သီလတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊

(၄) အတၱ၀ါတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ။

ကိုးကား၊  ။

၁ - ၀ိတၳတဗလသုတ္၊ ဓန၀ဂ္၊ သတၱကနိပါတ္၊ အဂုၤတၱိဳရ္။

၂ - ဆရာပါရဂူ

၃ - ေအာင္လံဆရာေတာ္ (၉ရက္ တရားစခန္း)

၄ - သဲအင္းဂူဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး (၀ိပႆနာရႈနည္း)