တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔

တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ ျမန္မာ့ ၁၂လရာသီတြင္ ရွစ္လေျမာက္လျဖစ္သည္။ မုိးေလကင္းစင္၍ နကၡတ္တာရာစုံ ထြန္းပေသာ လလည္းျဖစ္သည္။
ပင္းယေခတ္ စာဆိုေတာ္ စတုရဂၤဗလအမတ္ႀကီးက ''သရဒံတု ကာလာနံ'' အခ်ိန္အခါေန႔တြင္ တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ သာယာ
အလွပဆုံး အခ်ိန္အခါျဖစ္သည္ဟု ဖြဲ႕ဆုိခဲ့သည္။
သာမညဖလသုတ္ေတာ္ ေဟာၾကားေတာ္မူျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ကို သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔ဟူ၍ သတ္မွတ္ခဲ့
သည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိ႔သည္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ အခါသမယတြင္ သာမညဖလတရားေတာ္ကုိ နာၾကားပူေဇာ္ေလ့ရွိၾကသည္။
ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည့္ရွင္ အဇာတသတ္မင္းသည္ ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားေတာ္မူေသာ သာမညဖလ သုတၱန္ေဒသနာေတာ္ကုိ ၾကားနာရသည့္အဆုံး
တြင္ ရတနာသုံးပါးကုိ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္သည့္ ဥပါသကာအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိေတာ္မူခဲ့သည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ က်င္းပေသာ ပြဲေတာ္တစ္ခုမွာ ကထိန္သကၤန္း ဆက္ကပ္လႉဒါန္းပြဲျဖစ္သည္။ ကထိန္ဟူသည္မွာ ''ကထိန''ဟူေသာ
ပါဠိေဝါဟာရကို ျပန္ဆုိထားျခင္းျဖစ္သည္။ အလုပ္အက်ဳိးေပး ၿမဲၿမဲခုိင္ခံ့ေသာအလုပ္၊ ဘုရားအစရွိေသာ ပညာရွိတုိ႔က ''ေကာင္း၏၊ ေကာင္း၏''ဟု
ခ်ီးက်ဴးၾသဘာ ေထာမနာျပဳရေသာ အလုပ္က်ဳိးကုိ ''ကထိန္''ဟု ေခၚသည္။
ကထိန္ပြဲေတာ္သည္ ေရွးဘုရင္လက္ထက္ အဆက္ဆက္ကပင္ ရွိခဲ့သည္။ ပဒုမုတၱရဘုရားရွင္တုိ႔၏ လက္ထက္၌ ကထိန္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ဟု ဗုဒၶစာေပမ်ား၌ ေတြ႕ရွိရသည္။
ကထိန္သကၤန္းအလွဴသည္ တစ္ႏွစ္တြင္ တစ္လ၊ တစ္လတြင္ တစ္ရက္သာျပဳရေသာ ကာလဒါနမ်ဳိးျဖစ္သည္။ ကထိန္သကၤန္းကပ္လွဴပြဲ
ခြင့္ျပဳေသာကာလမွာ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေက်ာ္ ၁ရက္ေန႔မွ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ ျဖစ္သည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ မသုိးသကၤန္းမ်ား ကပ္လွဴရန္အတြက္ ရက္လုပ္ ပူေဇာ္ပြဲမ်ား က်င္းပေလ့ရွိၿပီး ေန႔မကူး၊ ရက္
မကူးဘဲ တစ္ရက္တည္း အၿပီးရက္လုပ္လွဴဒါန္းရေသာ သကၤန္းျဖစ္သျဖင့္ မသုိးသကၤန္းဟုလည္း ေခၚေဝၚၾကသည္။
ဘုရားရွင္သည္ အဇာတသတ္မင္းအား တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္
သာမညဖလသုတၱန္တရားကုိ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တန္ေဆာင္
မုန္းလျပည့္ေန႔ကို ''သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔''ဟု သတ္မွတ္ က်င္းပၾက
သည္။ သာမညဖလ၏အဓိပၸာယ္မွာ ရဟန္းျပဳရျခင္း၏ အက်ဳိးပင္ျဖစ္သည္။
သာမညဖလသုတ္ေတာ္သည္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအတြက္ ေၾကးမံုမွန္
ခ်ပႀ္ ကးီ တစခ္ ုပငျ္ ဖစသ္ ည။္ ကုိယ္က်င့္သီလ ရွိသည္မရွိသည္ကုိ ဤသုတျ္ ဖင့္
ထင္ဟပ္ေစႏုိင္သည္။
အရွင္ေဒဝဒတ္အား ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ ၊ ဆရာတင္မႈမွားခဲ့ေသာ အဇာ
တသတ္မင္းသားသည္ ဖခင္ဘုရင္ ဗိမိၺသာရကို သတ္မိသည္အထိ အမွားႀကီး
မာွ းခရ့ဲ ာ ဖခငႀ္ ကးီ အား သတ္မိသည့္အခ်ိန္မွစ၍ ညတုိင္းအိပ္မေပ်ာ္ေသာေရာဂါ
ေဝဒနာစြဲကပ္ေတာ့သည္။ ထုိေဝဒနာကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မည္သည့္သမား
ေတာ္၊ မည္သည့္ေဆးစြမ္းေကာင္းကမွ် မကုသႏုိင္ေတာ့ေပ။ တန္ေဆာင္မုန္း
လျပည့္ညတစ္ညတြင္အဇာတသတ္မင္းသည္ မွဴးမတ္ေပါင္းစံုညီစြာျဖင့္ညီလာခံ
သဘင္ ဆင္ယင္က်င္းပေနစဥ္ ဆီးႏွင္းျမဴတိမ္သူရိန္ မီးခိုးေမွာင္မ်ဳိး မသြန္း
လျပည့္ဝန္းက ထြန္းလင္းသာယာေနသည္။ ၾကည္ႏူးသာယာဖြယ္ ေကာင္းလွ
သည ့္ တန္ေဆာင္မုန္းလၿပည့္ည၏ အလွကုိခံစားရင္းရင္တြင္းအပူမီးကုိၿငိမ္းေအး
ေစႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားရရွိရန္ ေတာင့္တမိေလသည္။ မွဴးႀကီး မတ္ႀကီးမ်ား
အား မည္သူ႔ကို ခ်ဥ္းကပ္ရလွ်င္ ေကာင္းမည္နည္းဟု ေမးျမန္းတုိင္ပင္ရေတာ့
သည္။
ပုရာဏကႆပအစရွိေသာ တိတိၴဆရာႀကီးမ်ားထံ ခ်ဥ္းကပ္သင့္ေၾကာင္း
မွဴးႀကီးမတ္ႀကီးတုိ႔၏ တင္ျပခ်က္ကို လက္မခံဘဲ ဆရာဇီဝကအား ေမးေတာ္မူ
သည္။ ဆရာဇီဝက၏ အႀကံေပးခ်က္အရ ဘုရားရွင္ထံခ်ဥ္းကပ္ဖို႔ရန္ ဆရာ
ဇီဝကကို စီစဥ္ေစသည္။ အဇာတသတ္မင္း ဘုရားရွင္ထံ ဖူးေျမာ္ရန္သြားေသာ
အခ်ိန္မွာ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ ညခ်မ္းအခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႕အနီး
ဇီဝကသရက္ဥယ်ာဥ္၌ သီတင္းသံုးေနေသာ ဘုရားေက်ာင္းေတာ္သို႔ သြားရာ
လမ္းခရီးတြင္ ညခ်မ္းခ်ိန္ျဖစ္ျခင္း၊ သစ္ရိပ္ဝါးရိပ္ေၾကာင့္ အေမွာင္က်ေနျခင္း
တုိ႔ေၾကာင့္ လုိက္ပါသူအားလံုး မီး႐ွဴးမီးတုိင္ ကိုယ္စီကိုင္၍ သြားၾကရသည္။
အဇာတသတ္ႏွင့္အျခံအရံမ်ား တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ည၌ တန္ေဆာင္တုိင္
မီးထြန္းပြဲ က်င္းပၾကသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေလသည္။
အဇာတသတ္မင္းသည္ ဘုရားရွင္ေဟာၾကားေသာ သာမညဖလ တရား
ေတာ္ကို နာၾကားရသျဖင့္ အိပ္မေပ်ာ္ေသာေရာဂါ လံုးဝေပ်ာက္ကင္းသြားေတာ့
သည္။ ရတနာသံုးပါးအေပၚ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ယံုၾကည္သြားေလသည္။ ပုထုဇဥ္
တို႔တြင္ ရတနာသံုးပါးကို အၾကည္ညိဳဆံုးပုဂၢိဳလ္ အျဖစ္ ဧတဒဂ္ေပးျခင္းကိုပင္
ခံယူရရွိသည္္ ။အဇာတသတ္မငး္ သည ္ ပထမသဂါၤ ယနာတင ္ ဒကာအျဖစ္လည္းေကာင္း
ခံယူခဲ့သည္္ ။ဘုရားရွႈင္၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကုိ စုေဆာငး္ သမိ း္ ဆညး္ ၍ ဓာတ္ေ တာ္
တိုက္ႀကီးကိုလည္း တည္ထားခဲ့သည။္ ဗုဒၶသာသနာႏွစ္ကုိလည္းအတိအက် သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္ ရွင္မာလဲပြဲကိုလည္း က်င္းပၾကသည္။
အရိေမေတၱယ် ဘုရားအေလာင္းနတ္သားက သီဟိုဠ္ကြၽန္းသား ရွင္မာလဲ
မေထရ္အား တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တိုင္း လူအေပါင္းတို႔အား ေဝႆႏၲရာ
ဇာတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားပါရန္ ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ ရွင္မာလဲက
ဂါထာတစ္ေထာင္ျဖင့္ တန္ဆာဆင္အပ္ေသာ ေဝႆႏၲရာဇာတ္ေတာ္ႀကီးကို
ေဟာေျပာသည္ကို အထိမ္းအမွတ္ျပဳ၍ ေဝႆႏၲရာဇာတ္ေတာ္ကိုေဟာေျပာျခင္း၊
ေလွာ္ကားေတာ္ပံုျပဳ၍ ေလွာ္ကားထက္တြင္ အသီးတစ္ေထာင္၊ အပြင့္
တစ္ေထာင္၊ ထမင္းထုပ္တစ္ေထာင္၊ ဆီမီးတစ္ေထာင္စသည္တင္ကာ လွဴဒါန္း
ျခင္းျဖင့္ ရွင္မာလဲပြဲကို ဆင္ယင္က်င္းပၾကသည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္ ေဆးပင္အေပါင္းကို ေစာင့္ေသာ နတ္တို႔
သည္ မဲဇလီပင္ေစာင့္နတ္အား လာေရာက္ခစားၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္မဲဇလီပင္
သည္ ေဆးေပါင္းခသည္။ ထိုအခ်ိန္မ်ဳိး၌ မဲဇလီဖူးကို စားသံုးခဲ့ေသာ္ အနာမ်ဳိး
၉၆ပါးကင္းၿပီး ဘုန္းႀကီး သက္ရွည္ႏိုင္သည္ဟု ေဆးက်မ္းတုိ႔တြင္ေဖာ္ျပပါ
ရွိသည္။ ထိုအဆိုအတိုင္း ေဘးကင္းရန္ကြာ က်န္းမာခ်မ္းသာရန္ မဲဇလီဖူးသုပ္
ကို စားသံုးၾကသည္။
တနေ္ ဆာငမ္ ုနး္ လတငြ ္ တနေ္ ဆာငတ္ ုိငမ္ းီ ထနြ း္ ပ၊ဲြ ကထနိ ပ္ ၊ဲြ မသုိးသကနၤ း္
ရက္လုပ္ပြဲ၊ မဲဇလီဖူးသုပ္ေဝငွပြဲ၊ ရွင္မာလဲပြဲ၊ သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔
ပြဲမ်ား က်င္းပၾကေလသည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ ႐ိုးရာပြဲေတာ္အမ်ားဆံုးလဟု ဆိုႏိုင္သည္။
ေျခခင္းလက္ခင္းသာေသာ မိုးအေႏွာင္း ေဆာင္းအကူးကာလျဖစ္ျခင္း၊ အာဇဋာ
ေကာင္းကင္ထက္တြင္ မိုးတိမ္မိုးရိပ္တို႔ကင္းစင္ျခင္း၊ ဆီးႏွင္းျမဴတိမ္ သူရိန္
မီးခိုး ေမွာင္မ်ဳိးမသြန္းသည့္ လျပည့္ဝန္းအား သာယာၾကည္ႏူးစဖြယ္ ေတြ႕ျမင္
ရျခင္း၊ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈပြဲေတာ္မ်ား ဆင္ယင္က်င္းပျခင္း
တို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာတို႔၏ သာယာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ ေကာင္းေသာ လတစ္လပင္
ျဖစ္ပါေၾကာင္းကုိ ပန္းေတာင္းသန္းၾကြယ္၏ ေဆာင္းပါးအားဗဟုသုတအလုိဌာ တင္ၿပလုိက္ပါသည္။။