Thursday 13 March 2014

သမာဓိ ႏွင္ ့ ၀ိပႆနာ

"သမာဓိ ႏွင့္ ၀ိပႆနာ  = မဇၽြိမပဋိပဒါ လမ္း" 
(ေက်းဇူးေတာ္ရွင္- မိုးကုတ္ ဆရာေတာ္ ဘုရားၾကီးေဟာၾကားေတာ္မူေသာ တရားေတာ္ - ၄)
တရားနာၾကတာ ဒုကၡခပ္သိမ္းျငိမ္းခ်င္လိုနာ တာဟု အစခ်ီ၍.......
လက္ရွိဒုကၡကိုသိမွသာ ေနာင္ဒုကၡျငိမ္းေရးျဖစ္နိုင္ေၾကာင္း၊ လက္ရွိဒုကၡကို ေၾကာက္မွ သာေနာင္လာလတၱံ႔ ဒုကၡကိုေၾကာက္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပ ေဟာၾကား ေတာ္မူခဲ့ သည္၊ ဥာဏ္ထက္ခ်ိန္ စီးပြားေရး အဆင္ေျပေနလ်ွင္ ဒုကၡ မရွိဖူး ဟုယူဆတတ္သည္၊ သို႔ေသာ္ ကိုယ္က ဥာဏ္ကို မရွာ လွ်င္ ဥာဏ္က တံုး သြားတတ္သည္၊ အိုလာ၊ နာလာမွ သာ သံေ၀ဂဥာဏ္ေလး ျဖစ္တတ္ၾကသည္၊ ထိုဥာဏ္သည္ ၀ိပႆနာ မဟုတ္ပါဟု ရွင္းလင္းစြား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ ပါသည္။

မက်န္းမမာျဖစ္ေတာ့မွ မရူနိုင္ မရွိဳက္နိဳင္ျဖစ္ေတာ့မွ သိေသာဒုကၡကို ပါကဋ ဒုကၡဟု ေဟာျပခဲ့၏။(ပါကဋဒုကၡကို တိရိစာၦန္ေတာင္သိနိဳင္၏ဟု ဥပမာျပခဲ့ ေတာ္မူသည္)။ ထိုေၾကာင့္ က်န္းမာတုန္း ဒုကၡကိုျမင္ဖို႔ အေရးၾကီးေၾကာင္း ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။

ထို႔ေနာက္ တရားအားထုတ္ေသာ ေယာဂီမ်ား သမာဓိရွိဖို႔လိုေၾကာင္း၊ သမာဓိ မရွိပဲ ႏွင့္ ၀ိပႆနာ လုပ္ေနရင္ျဖင့္ ျဖစ္ပ်က္ျမင္ဖို႔၊ ဒုကၡသစၥာသိဖို႔ ခက္ခဲေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ သမာဓိ သက္သက္ျဖင့္ သစၥာမဆိုက္နိဳင္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းစြာ ေဟာၾကား ေတာ္ မူခဲ့ ပါတယ္။

အိမ္မွာ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ားကို အာနာပါနျဖင့္ သမာဓိအရင္ ထူေထာင္ရန္ သင္ၾကားေပးေတာ္မူ၍၊ "သမာဟိေတာ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ" ဟု ျမတ္ဘုရားေဟာၾကားခဲ့သလို (တည္ၾကည္ေသာ စိတ္ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္သာ အပါက႗ ဒုကၡကိုသိ၏ဟု ရွင္းျပ၍)၊ က်န္းမာတုန္း သမာဓိရွိ တုန္း ၾကည့္လိုက္မွသာ သူမ်ားမျမင္နိုင္တာကို ထိုးထြင္၍ျမင္နိဳင္မွာ ျဖစ္ေၾကာင္း က်န္းမာတုန္း တရားက်င့္ၾကရန္ ၾကီးမာလွေသာ ေမတၱာျဖင့္တိုက္တြန္း ေဟာၾကား ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။

ထို႔အျပင္ သမာဓိ လမ္းတစ္ခုထဲသြား၍ ၀ိပႆနာ ပညာ ကို အားမထုတ္သူ မ်ားကို လမ္းမွားထဲ တစ္၀ဲလည္လည္ မေနေစရန္ သမာဓိ က နိဗၺာန္ မေရာက္၊ ပညာ (၀ိပႆနာ) ကသာ နိဗၺာန္ကို ေရာက္ပါ တယ္ဟု -- ေမတၱာျဖင့္ အစြန္း မေရာက္ေစရန္ ရွင္းလင္း ေဟာၾကားေတာ္ မူခဲ့ ပါတယ္။

ငါးပါးအာရံု ကာမဂုဏ္ခံစားတဲ့ အက်င့္ကနိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္ မဟုတ္ဖူး (မွန္ပါ့ ဘုရား)
ကိုယ္ကိုဆင္းရဲေအာင္ ညွဥ္းဆဲက်င့့္တဲ့ အက်င့္ဟာလဲ (နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္မဟုတ္ပါဘုရား)

အလယ္အလတ္ ဆိုေတာ မဇၽြိမပဋိပဒါ ခႏၶာကေျပာတာ ကိုဥာဏ္နဲ႔ၾကည့္တဲ့ အလုပ္သာလ်ွင္-
နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္ (မွန္ပါ့ဘုရား)၊ ရွင္းျပီလား (ရွင္းပါတယ္ ဘုရား)။

စာေရးတဲ့ ဆရာကလြဲခ်င္ လြဲသြားလိမ့္မယ္။ (မွန္ပါ့ဘုရား)
ခႏၶာကေျပာတာကေတာ့။ (မလြဲပါဘုရား)

၀ိပႆနာ လုပ္မဲ့ပုဂၢိဳလ္မွာ ၀ိပႆနာဥာဏ္နဲ ့ မဂ္ဥာဏ္ ပဲရွိတယ္။ျဖစ္ပ်က္ကို ျမင္တဲ့ဥာဏ္က ယထာဘူတဥာဏ္၊ ျဖစ္ပ်က္မုန္းတဲ့ ဥာဏ္က နိဗၺိႏၵဥာဏ္၊ ျဖစ္ပ်က္မလိုခ်င္လို ခ်ဳပ္သြားတဲ့ ဥာဏ္က မဂ္ဥာဏ္၊ ဟု ေမတၱာျဖင့္ ရွင္းလင္းစြာ မဇၽြိမပဋိပဒါ ပညာလမ္း ကို ေဟာၾကား ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

Friday 7 March 2014

အပူဒဏ္ သက္သာေရး



ယေန႔ခ်ိန္ကာလက ေဆာင္းအကုန္ေႏြအကူးကာလမုိ႔ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔တုိင္းျပည္မွာ အပူပုိင္းကာလထဲသုိ႔ တုိး၀င္လာေခ်ျပီျဖစ္၏။ ေႏြအကူး ေလရူးေတြလည္း ျမဴးျပီေလ ဆုိတဲ့ သီခ်င္းစာသားအတုိင္း ေလရူးေတြ တျမဴးျမဴးနဲ႔ စိတ္ကူးယဥ္သမားေတြအတြက္ စိတ္အရမ္းပ်ံ ႔လြင့္လုိ႔ေကာင္းတဲ့ အခါသမယဟုဆုိရင္လည္း မွားအံ့မထင္ပါ။ ေလရူးဆုိတဲ့အတုိင္း သူ႔သေဘာအတုိင္း တုိက္ခတ္ေန၏ အေအးရိပ္ဘက္ကေန တုိက္ခတ္လာတဲ့ေလကေတာ့ အေအးအေငြ႔အသက္ပါသည္မုိ႔ ခံစားရသည္က ေအးျမလွသည္ အပူကြင္းျပင္ၾကီးကေန တုိက္ခတ္လာတဲ့ေလကေတာ့ အပူေငြ႔ေတြ သယ္ေဆာင္လာသည့္မုိ႔ ထိေတြ႔ခံစားရ သူတုိင္း အပူအေငြ႔အသက္ကုိ ခံစားရရွိေစမွာေတာ့အမွန္ပင္။ဒါကေတာ့ သဘာ၀ျဖစ္ရုိးျဖစ္စဥ္ ရာသီဥတုေၾကာင့္ ခံစားရတဲ့ အပူအေအးဒဏ္မ်ားျဖစ္ၾက၏။ ေနာက္တစ္ခု အပူဒဏ္က ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ေတြအေပၚ မွန္းဆႏုိင္ရခဲတဲ့ တခါတရံမွာလည္း ျဖစ္ေပၚခံစားရတဲ့ အပူဒဏ္တစ္ခု။ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းထပ္ေျပာရရင္ ရင္ထဲက အပူတစ္ခုပါ။ ရင္ေတြအရမ္းပူလွျပီ၊ ရင္ထဲမွာ မီးေတာက္ေနျပီ ဆုိျပီး ဖြင့္ဟေျပာၾကားသံကိုလည္း ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ ဒါက ေကာင္းဆုိးႏွစ္တန္ေလာကဓံကုိခံစံေနၾကသည့္ေလာကီလူသားေတြအတြက္ အပူဒဏ္တစ္ခုပါ။ ထုိအပူဒဏ္ကုိ မၾကဳံဖူးတဲ့သူက မရွိသေလာက္ရွားပါးလွ၏ အတိတ္ကံ ၾကမၼာေၾကာင့္ အပူအေငြ႔အေပၚ ခံစားရမႈ အနည္းအမ်ားေတာ့ရွိၾကေပလိမ့္မည္။ သဘာ၀အပူဒဏ္ကို မခံႏုိင္သူ ေရာဂါေ၀ဒနာမ်ားအတြက္ အပူဒဏ္ကာကြယ္ေဆးလည္း ရွိၾကသည္ ၾကိဳလည္းကာကြယ္ၾကသည္။ သက္လည္း သက္သာၾကပါသည္။ ထုိ႔အတူ စိတ္တြင္ ခံစားေနရသည့္ အပူဒဏ္အတြက္လည္း သက္သာေစရန္ ေဆးနည္း လမ္းေကာင္းေတြရွိပါသည္။ ဒါေပမဲ့လည္း သဘာ၀အပူဒဏ္က ကုသေရးပိုျပီးလြယ္ကူသည္ဟု ထင္မွတ္ထားၾကသည္။ရင္ထဲက အပူဒဏ္ကေတာ့ ကုသေရးအလြန္ခက္ခဲလွသည္။ ထုိခက္ခဲလွသည္ကို ၾကိဳးစားျပီး မေျဖေဖ်ာက္ႏုိင္ၾကသည့္အတြက္ အပူအေပၚ မႈတည္ျပီးေရာဂါေ၀ဒနာေတြ ထပ္တုိးလာေတာ့သည္။ ေနာက္ဆုံးေလာကၾကီးတြင္ မေနခ်င္ေတာ့ပါဘူးဆုိျပီး ကိုယ့္ကုိယ္ကုိယ္ အဆုံးစီရင္သြားသူမ်ားလည္းရွိပါသည္စိတ္အပူဒဏ္ထဲမွာ အဆုိးဆုံးၾကဳံေတြ႔ရသည့္ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ ေသာကျဖစ္မႈ ေ၀ဒနာေတြက အဆုိးဆုံးျဖစ္သည္။ စိတ္အပူဒဏ္အနည္းအမ်ားအလုိက္ထုိေ၀ဒနာမ်ား ခံစားရသည္ အနည္းအမ်ားကြာေသးသည္။ တခါတရံ မေျပာပေလာက္ေသာ အပူဒဏ္က ခံယူမႈအေပၚမႈတည္ျပီး အၾကီးမားဆုံးျဖစ္သြားတက္ေသးသည္။ ထုိဒဏ္ကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ေရး သက္သာေရးအတြက္ တျခားသူက အစားထုိး ၀င္ေရာက္ကုမေပးႏုိင္၊ မိမိစိတ္တြင္ ခံစားရသည္ကုိ ေဆးနည္းမ်ားရွိသည့္အတုိင္း ကိုယ္တုိင္လုိက္နာ က်င့္ၾကံႏုိင္ပါက ထုိဒဏ္ကို ေပ်ာက္ကင္းသက္သာေအာင္ မိမိဖာသာ ဖန္တီးကုသရမည္လည္းျဖစ္ပါသည္။ အဆုိပါ အပူဒဏ္သည္ ပုံမွန္ျဖစ္ပ်က္ေနသည့္ မွန္းဆ ေတြးထင္ထားသည့္ အရာတစ္ခုမွ လဲြေခ်ာ္ ပ်က္စီးသြားေသာအခါ ေပၚလာတက္တဲ့ အရာတစ္ခုလည္းျဖစ္ပါ၏။ စိတ္အပူဒဏ္ကို သက္သာရာရရွိေရး ျမစ္ဖ်ားခံရာကို ဦးစြာ စုံစမ္းေလ့လာသင့္လွသည္။ ေနပူဒဏ္ကုိ ခံရဖန္မ်ားေသာသူသည္ ထုိအပူမ်ားျဖင့္ ရင့္ၾကက္ျပီးသားျဖစ္သျဖင့္ ခံႏုိင္ရည္ရွိၾကသည္။ တခ်ိန္မွာ သက္သာသြားမည္ဆုိတာလည္း သိၾက၍ အပူအေပၚ ေသာကသိပ္မထားတဲ့အတြက္ ျမန္စြာဘဲ အေအးဓာတ္သေဘာကုိ ခံစားမိသြားၾက၏။ အပူဒဏ္သိပ္မၾကဳံဖူးသူတုိ႔အတြက္ေတာ့ လက္ရွိအပူဒဏ္သည္ အျမဲျဖစ္ပ်က္ေနမည္ဟု ေတြးထင္ၾကသည္ ပူဆဲခဏမွာကို စိတ္ထဲတြင္ မီးေတာက္သကဲ့သုိ႔ ပူေလာင္မႈေတြျဖစ္ေနပါသည္။ တစ္ခါတရံ ျပႆနာမ်ားတြင္သူ႔အလုိလိုအေျဖမ်ားပါတက္သည္။ အပူဓာတ္ေနာက္ကြယ္တြင္ အေအးဓာတ္ရွိပါသည္။ေ၀ဒနာသိ ေရာဂါသိရင္ေျဖစရာေဆးလည္းရွိပါသည္။ အပူဒဏ္အတြက္ ဘ၀ကို အရႈံးမေပးဘဲ ၾကံ ႔ၾကံ ႔ခုိင္လွ်က္ ရင္ဖြင့္တာကအစ၊ စိတ္အေျပာင္းအလဲတစ္ခု လုပ္တာမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ ျပဳလုပ္ေစခ်င္သည္။ အေကာင္းဆုံးေဆးနည္းကေတာ့ တရားဘာ၀နာ လက္ကုိင္ထားျပီး က်င့္ၾကံၾကိဳးစားလွ်က္ ဓမၼအသိဥာဏ္ျဖင့္ ေျဖေဖ်ာက္တက္ေစခ်င္ပါသည္။ အပူဒဏ္တစ္ခုကို ေျဖေဖ်ာက္နည္းသိရင္ ေနာက္အပူဒဏ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာသမွ် ျငိမ္းသတ္ႏုိင္မည္ ထင္ပါသည္။ ေႏြအပူဒဏ္သည္ အျမဲမပ်က္ ျဖစ္တည္ေနမွာ အေသခ်ာပင္။ ရင္ထဲက အပူဒဏ္ကေတာ့ ေျဖေဖ်ာက္နည္းသိရင္ ထုိအပူဒဏ္အေပၚ ခံႏုိင္ရည္ရွိသြား၊ တြန္းလွန္ႏုိင္ေရး စြမ္းအားေတြရွိသြားတဲ့အတြက္ အျမဲမပ်က္ တည္ရွိေနႏုိင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ အပူပုိင္းကာလေရာက္လာသည္မုိ႔ အပူဒဏ္ခံႏုိင္ေရးအတြက္ ဂ်ာနယ္ေတြ၊ သတင္းစာေတြ၊ တီဗီြေတြကတဆင့္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေရး အသိေပးႏႈိးေဆာ္မႈေတြ ျပဳလုပ္ ၾကသည္လည္းျမင္ေတြ႔ရသည္။ ေပါ့ေပါ့မေနဘဲ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းသည္ မိမိဘ၀အတြက္ စိတ္အခ်ရဆုံးျဖစ္မည္ဟု ထင္၏။ ေလာကအပူဒဏ္မ်ားကို ၾကိဳတင္ကာကြယ္ႏုိင္ျပီးျဖစ္ေပၚေနသည့္ ပတ္၀န္းက်င္ ႏွင့္ ခႏၵာတြင္းအပူဒဏ္ကုိ ျငိမ္းသတ္ႏုိင္ၾကပါေစ။ျငိမ္းခ်မ္းေအးျမမႈေတြ ရရွိႏုိင္ၾကပါေစ။

ေအးျငိမ္းရာ ကမ္းသုိ႔ကူးခတ္ရာတြင္ လုိအပ္ေသာ အေထာက္အကူျပဳ (၁) (ဗုိလ္ ၅ ပါး)



တရားက်င့္ၾကံရာတြင္ ပါ၀င္ျဖည့္ဆည္းရမည့္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္လွေသာ ေဗာဓိပကၡိယ (၃၇)ပါးဆုိတာရွိသည္။ ေဗာဓိပကၡိယဆုိတာက ေဗာဓိဥာဏ္ရဘုိ႔ရန္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္သည္။ သုိ႔မဟုတ္ အရိယာမဂ္၏ အေထာက္အပ့ံ ဒါမွမဟုတ္ တရားက်င့္ေသာ ေယာဂီ၏ တရားက်င့္ရာ အားျပဳရမည့္ အခ်က္အလက္မ်ားျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ေအးျငိမ္းရာသုိ႔ ကူးခတ္ရာအတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္လွေသာ အေထာက္အကူျပဳ ပစၥည္းမ်ားဟုဆုိလွ်င္လည္း မွားအံ့မထင္ပါ။ ထုိအထဲတြင္ ဗုိလ္ (၅)ပါးဆုိသည့္ အေၾကာင္းကို ဦးစြာေလ့လာမိပါသည္။ ဗုိလ္ ကို ဗလ - အား၊၊ စြမ္းရည္လုိ႔ေခၚတဲ့အတြက္ တရားက်င့္မ်ားအတြက္ လုိအပ္ေသာ စြမ္းအားမ်ားဟု ေခၚဆုိရေပမည္။ ဗုိလ္ ငါးပါးမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါသည္။
၁။ သဒါဗုိလ္ - စိတ္၊ ေစတသိက္တုိ႔၏ ၾကည္လင္မႈစြမ္းအား၊ အဓိကအားျဖင့္ မဂင္ရွစ္ပါးသည္ အသခၤတဓာတ္ နိဗာန္ခ်မ္းသာရေၾကာင္း နည္းေကာင္းဟု ယုံၾကည့္ျခင္း။
၂။  ၀ီရိယဗုိလ္ - ေကာသဇ (ပ်င္းရိမႈ) ကိုတုိက္ဖ်က္ႏဳိင္မႈ စြမ္းအား၊ ေရႈးရႈေအာက္ေမ့မႈ စြမ္းအားၾကီးျခင္း။
၃။ သတိဗုိလ္ - ကုသုိလ္အာရုံေရွးရႈသိျမင္ႏုိင္မႈ စြမ္းအား၊ ေရွးရႈေအာက္ေမ့မႈ စြမ္းအားၾကီးျခင္း။
၄။ သမာဓိဗုိလ္ - ၀ိပႆနာ၊ စ်ာန္ စေသာအာရုံတုိ႔ကုိ အာရုံျပဳသိရာနီ၀ရဏကိေလသာတုိ႔ကို တုိက္ဖ်က္ႏုိင္မႈ စြမ္းအား၊ အရႈဥာဏ္စိတ္အကုသုိလ္အညစ္အေၾကးမ်ား တဖန္ ျပန္ကပ္ေရာက္မႈ မရွိေအာင္ သတိ၊ ပညာစေသာ ကုသုိလ္ေစတသိက္တုိ႔က ခုိင္ျမဲစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ထားျခင္း စြမ္းအား။
၅။ ပညာဗုိလ္ - အမွန္အတုိင္း သိျမင္ႏုိင္မႈ စြမ္းအား (၀ါ) ဒိိ၀ိပလႅာသတရားတုိ႔ကို ေျခဖ်က္ႏုိင္မႈ စြမ္းအား။ တုိ႔ဘဲျဖစ္ၾကပါသည္။
          သဒါစိတ္ရွိဖုိ႔အေရးၾကီးတယ္ ထပ္ျပီးေျပာရမယ္ဆုိရင္ သဒါဗုိလ္ဆုိတာ ျပင္ခ်င္ ျဖဳတ္ခ်င္စိတ္ကုိတားတယ္။ သူ႔သေဘာကိုလုိက္တာ မဆုတ္မနစ္ မေရြ႔မေျပာင္း ၾကိဳးစားမယ္ဆုိတဲ့ ယုံၾကည္ခ်က္ ခံယူခ်က္ရွိမႈ (သုိ႔မဟုတ္) အရုိးေၾကေၾက အရည္ခမ္းခမ္း ျဖစ္ေပၚလာေနတဲ့ ရုပ္သေဘာ ႏွင့္ နာမ္သေဘာစလယ္ဆုံးအသိဆုံးေအာင္ လုိက္မယ္ဆုိတာ ေသရင္လည္းေသေတာ့ဆုိတာက သဒါြဗုိလ္ (သဒၵါစိတ္)၊ ၀ိရိယဆုိတာက နာမ္ေလး အျပင္မထြက္ေအာင္သတိထားတာ၊ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တာ နမ္ေလးအျပက္ထြက္မွာစုိးလုိ႔ သတိထားတာ ၀ီရိယစိတ္လုိ႔ေခၚတယ္။ အျပင္ဘက္ထြက္လုိ႔ရွိရင္ ဥပါဒန္ (စြဲလမ္းမူ)ေတြျဖစ္မွာစုိးလုိ႔ ၀ီရိယနဲ႔ေစာင့္ထိန္းထားတာ။ သတိဆုိတာက တင္းတယ္၊ ေတာင့္တယ္၊ ထုံတယ္၊ ၾကင္တယ္ ေအာင့္တယ္ ပူတယ္ ကုိက္တယ္ ဒါကုိမသိဘဲနဲ႔ ေ၀ဒနာကိုသိရမယ္ ေ၀ဒနာကေနျပီးေတာ့ နာမ္ကုိသိရမယ္ ၊ နာမ္၏ လကၡဏာက ဘာလဲ ခံစားျပီးပ်က္တယ္။ သည္ (၃)ဌာနသာ သိထား။ တင္းတယ္ ေတာင့္တယ္မသိေအာင္ သတိနဲ႔ေနတာအျမဲတိမ္းထားေနရမယ္။ ဓာတ္ၾကီးေလးပါး ေဖာက္ပ်က္လာတဲ့အခါ တင္းတာ ေတာင့္တာေပၚလာရင္ ေ၀ဒနာသည္ နာမ္ပါလားလုိ႔ သတိထားတာကို ေ၀ဒနာတစ္ခုေပၚလာရင္ နာမ္ကုိသိတာကို သတိဗုိလ္လုိ႔ေခၚတယ္။ ေ၀ဒနာသည္ နာမ္ကုိသိထားတာ နာမ္စိတ္သည္မေျပာင္းေတာ့ဘူး တစ္ခုတည္ူျဖစ္ေနတာ အဲ့ဒါသမာဓိဘဲ၊ တင္းတယ္ ပူတယ္ ေတာင့္တယ္ ေအာင့္တယ္လုိ႔ မသိေတာ့ဘူး မရွိေတာ့ဘူး တည္ၾကည္မႈ သမာဓိက နာမ္စိတ္ျဖစ္ေနတယ္။ ေ၀ဒနာသည္ နာမ္ကိုသိထားတယ္ မေျပာင္းလဲေတာ့ဘူး တင္းလုိက္၊ ေတာင့္လုိက္ဟာမၾကည့္ဘဲ နာမ္ကုိတစ္ခုဘဲသိတာကုိ သမာဓိ၊ သမာဓိကေနျပီးေတာ့ ပညာတဲ့၊ နာမ္၏ လကၡဏာသေဘာက ဘာလုပ္တက္လ၊ဲ ခံစားျပီးပ်က္တာ၊ အဲ့ဒီခံစားျပီးပ်က္တဲ့သေဘာေလးကုိ ခႏၵာ (ငါးပါး) လြတ္သြားတဲ့စိတ္ေလးကို သိတယ္ ခံစားျပီးပ်က္တယ္ဆုိတာကို သိတာ အက္ဒါ (၀ိဇၹာ)ဘဲ အမွန္သိမႈ ပညာဗုိလ္ လုိ႔ေခၚတယ္၊ ဒါမုိ႔ၾကိဳးစားပါ ေရွ႔စိတ္ကေတာ္ခ်င္ ေနာက္စိတ္က တြန္းတင္ပါ။ အရုိးေၾကေၾက အရည္ခမ္းခမ္းလူမေသ တရားရ၊ သဒၶါ၊ ၀ီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ ဗုိလ္ (၅)ပါးလက္ကုိင္ထားျပီး ရႈ႔သြားပါ။
၀ိတၳတဗလသုတ္- (ဗိုလ္ ၇-ပါး အက်ယ္ေဟာ)
ရဟန္းတုိ႔ ဗုိလ္တုိ႔သည္ ဤခုနစ္မ်ဳိးတုိ႔တည္း။အဘယ္ခုနစ္မ်ဳိးတုိ႔နည္းဟူမူ -
၁။ ယံုၾကည္မႈ {သဒၶါ} ဗုိလ္၊
၂။ အားထုတ္မႈ {၀ီရိယ} ဗုိလ္၊
၃။ ရွက္မႈ {ဟိရီ} ဗုိလ္၊
၄။ ေၾကာက္လန္႔မႈ {ၾသတၱပၸ} ဗုိလ္၊
၅။ ေအာက္ေမ့မႈ {သတိ} ဗုိလ္၊
၆။ တည္ၾကည္မႈ {သမာဓိ} ဗုိလ္၊
၇။ သိမႈ {ပညာ} ဗုိလ္တုိ႔ တည္း။
၁...ရဟန္းတုိ႔ ယံုၾကည္မႈ {သဒၶါ} ဗုိလ္ဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ယံုၾကည္မႈ သဒၶါတရားရွိ၏၊ ျမတ္စြာဘုရား၏ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ႏွင့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ကုိ ယံုၾကည္၏။ပူေဇာ္အထူးကုိ ခံေတာ္မူထုိက္ေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း အရဟံမည္ ေတာ္မူ၏။ ပ ။ ဘုန္းတန္ခုိး ႀကီးေတာ္မူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း ဘဂ၀ါ မည္ေတာ္မူ၏ ဟု (ယံုၾကည္၏)။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ယံုၾကည္မႈ {သဒၶါ} ဗုိလ္ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။
၂.ရဟန္းတုိ႔ အားထုတ္မႈ {၀ီရိယ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ အကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ ပယ္ရန္ ကုသိုလ္တရား တုိ႔ကုိ ျပည့္စံုေစရန္ ထက္သန္ေသာ လံု႔လရွိသည္ ျဖစ္၍ ေန၏၊ အားအစြမ္းႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ ျမဲျမံေသာ လံု႔လရွိ၏၊ ကုသုိလ္ တရားတုိ႔၌ တာ၀န္ ကုိ ပစ္ခ်ထားျခင္း မရွိ။ ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ၀ီရိယဗုိလ္ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။
၃...ရဟန္းတုိ႔ ရွက္မႈ {ဟိရီ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ အရွက္ရွိ၏၊ ကာယဒုစ႐ုိက္မွ ရွက္တတ္၏၊ ၀စီ ဒုစ႐ုိက္မွ ရွက္တတ္၏၊ မေနာဒုစ႐ုိက္မွ ရွက္တတ္၏၊ ယုတ္ညံ့ ေသာ အကုသုိလ္ တရားတုိ႔သုိ႔ ေရာက္ျခင္းမွ ရွက္တတ္၏။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ဟိရီဗုိလ္ ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။
၄...ရဟန္းတုိ႔ ေၾကာက္လန္႔မႈ {ၾသတၱပၸ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ေၾကာက္လန္႔မႈရွိ၏၊ ကာယ ဒုစ႐ုိက္မွ ေၾကာက္လန္႔၏၊ ၀စီဒု႐ုိက္မွ ေၾကာက္လန္႔၏၊ မေနာဒုစ႐ုိက္မွ ေၾကာက္ လန္႔၏၊ ယုတ္ညံ့ေသာ အကုသုိလ္ တရားတုိ႔သုိ႔ ေရာက္ျခင္းမွ ေၾကာက္လန္႔တတ္၏။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ၾသတၱပၸဗုိလ္ ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။
၅...ရဟန္းတုိ႔ ေအာက္ေမ့မႈ {သတိ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ သတိရွိ၏၊ လြန္ကဲ ရင့္က်က္ေသာ သတိႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ ၾကာျမင့္စြာက ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ကုိ လည္းေကာင္း၊ ၾကာျမင့္စြာက ေျပာဆုိခဲ့သည္ကုိ လည္းေကာင္း ေအာက္ေမ့ႏုိင္၏၊ အဖန္တလဲလဲ ေအာက္ေမ့ႏုိင္၏။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ သတိဗုိလ္ ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။
၆...ရဟန္းတုိ႔ တည္ၾကည္မႈ {သမာဓိ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ကာမဂုဏ္တုိ႔မွ ကင္းဆိတ္၍ သာလွ်င္။ ပ ။စတုတၳစ်ာန္သုိ႔ ေရာက္၍ ေန၏။ ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ သမာဓိဗုိလ္ ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။
၇...ရဟန္းတုိ႔ သိမႈ {ပညာ} ဗုိလ္ ဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ရဟန္းတုိ႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ပညာရွိ၏၊ ျဖစ္မႈ ပ်က္မႈကုိ သိတတ္၍ ကိေလသာတုိ႔ကုိ ေဖာက္ခဲြႏုိင္သည့္ ဆင္းရဲကုန္ခန္းရာ နိဗၺာန္သုိ႔ ေကာင္းစြာ ေရာက္ေစႏုိင္ေသာ ျမတ္ေသာပညာႏွင့္ ျပည့္စံု၏။ရဟန္းတုိ႔ ဤသည္ကုိ ပညာဗုိလ္ဟူ၍ ဆုိအပ္၏။
          ထုိခုနစ္ပါးေသာဗုိလ္တုိ႔ျဖင့္ အားရွိေသာ ပညာရွိရဟန္းသည္ ခ်မ္းသာစြာ အသက္ ေမြးရ၏၊ သင့္ေလ်ာ္ေသာ အေၾကာင္းအားျဖင့္ (သစၥာေလးပါး) တရားကုိ စံုစမ္း ဆင္ျခင္ႏုိင္၏၊ ၀ိပႆနာပညာျဖင့္ (သစၥာေလးပါးတည္းဟူေသာ) အနက္ကုိ သိႏုိင္၏၊ ဆီမီးလွ်ံ၏ ၿငိမ္းေအးျခင္းကဲ့သုိ႔ (အဆံုးစြန္ေသာ)စိတ္၏ (၀တၳဳ အာ႐ံုတုိ႔ မွ) လြတ္ေျမာက္မႈ ျဖစ္ေလ၏။
          တရားဘာ၀နာ ပြားမ်ား အားထုတ္သူမ်ား၏ အဓိက ရည္ရႊယ္ခ်က္မွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ တည္းဟူေသာ စိတ္ေဖာက္ၿပန္မႈမ်ား၊ သုိ႔မဟုတ္ ကိေလသာ တရားမ်ားကို ပယ္သတ္ရန္ၿဖစ္သည္။ တရားဘာ၀နာ ပြားမ်ား အားထုတ္၍ တရားအၿမင္ရၿပီး ယင္းစိတ္ေဖာက္ၿပန္မႈမ်ား သုိ႔မဟဟုတ္ ကိေလသာတရားမ်ား ေလ်ာ့ပါးသြားၾကသည္မ်ားလည္းရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း တရားဘာ၀နာ ပြားမ်ားအားထုတ္ၾကေသာ္လည္း အခ်ိဳ ႔ ပုဂၢဳိလ္မ်ားမွာ ယင္းစိတ္ေဖာက္ၿပန္မႈမ်ား၊ သုိ႔မဟုတ္ ကိေလသာ တရားမ်ား ေလ်ာ့မသြားရုံ သာမက ပုိၿပီး ေခါင္းေထာင္ထလာသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ ထုိပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ သူမ်ား ေယာင္၍ ေယာင္ၾကေသာ္လည္း၊ သူမ်ားတရားထုိင္၍ ထုိင္ၾကေသာ္လည္း တရားအၿမင္မွန္ မရရွိသူမ်ားၿဖစ္သည္။
          ဗုိလ္ (၅)ပါး ညီမွ စိတ္ဓါတ္ ျငိမ္းေအးမႈကိုရမယ္။ ေမတၱာတရားဆိုတာ - မိတ္ဖြဲ႕တာနဲ႕တူတယ္။ (သီတဂူဆရာေတာ္ - ၂၃.၁၂.၁၂)
* ဥပါဒါန -        ျပင္းစြာစြဲလမ္းမႈ။
ဥပါဒန္ (၄)မ်ဳိး -
(၁) ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊
(၂) အယူ၀ါဒတုိ႔ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊
(၃) အက်င့္သီလတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊
(၄) အတၱ၀ါတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ။
ကိုးကား၊  ။
၁ - ၀ိတၳတဗလသုတ္၊ ဓန၀ဂ္၊ သတၱကနိပါတ္၊ အဂုၤတၱိဳရ္။
၂ - ဆရာပါရဂူ
၃ - ေအာင္လံဆရာေတာ္ (၉ရက္ တရားစခန္း)

၄ - သဲအင္းဂူဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး (၀ိပႆနာရႈနည္း)